zfvfsf] sfo{ ljj/0fsf] cfwf/df o;
zfvfdf Ps hgf उपसचिव प्रा., / Ps hgf सहायक jg clws[t u/L hDdf दुर्इ hgf sd{rf/Lx?sf] cfjZostf kg]{ b]lvG5 .
lj:t[t sfo{ ljj/0f lgDgfg';f/ /x]sf] 5 .
zfvfsf] sfo{ ljj/0f M
!= ;d'bfodf cfwfl/t jgsf jx' cfolds
kIfx?sf] ;DaGwdf cWoog cg';Gwfg ug]{
o ;d'bfodf cfwfl/t jg Joj:yfkg k|0ffnLsf] ;dflhs, cfly{s tyf jftfj/0fLo
kIfx?sf] cWoog cg';Gwfg u/L k|fKt glthf sfof{Gjogsf nflu ;DjlGwt lgsfodf
l;kmfl/; ug]{ ;fd'bfodf cfwfl/t jg Joj:yfksf ljljw kIfx?sf] meta analysis u/L cfjZostf cg';f/ tYofªx?sf] ;+sng, e08f/0f tyf k|zf]wg ug]{
o b]zsf ljleGg :yfgdf ljleGg gd"gf If]qx?sf] :yfkgf tyf Joj:yfkg ug]{,
u/fpg]
o ;fd'bflos jg;+u ;DalGwt ;"rgf ;+sngsf nflu hgzlQm kl/rfng ug]{
o cWoog cg';Gwfgaf6 k|fKt glthfsf cfwf/df gLltut Joj:yfsf nflu jg tyf jftfj/0f dGqfnonfO{ ;'emfpg] .
o cGt/
k|fb]lzs If]qdf km}lnPsf] jg / jg ;+/If0f If]qsf] k|efjsf/Ltfsf] cWoog cg';Gwfg
u/L /0fgLlts ;'emfjx? k]z ug]{
o :ynut ?kdf sfo{of]hgf sfof{Gjogsf] cj:yfsf] cg'udg / ;xlhs/0f ul/ k|ltj]bg
k]z ug]{
@= cGt/fli6«o cg';Gwfg lgsfox?;+u tyf k|fl1s
lgsfox?;+u ;dGjosf ;fy} ljleGg 5f]6f cjlwsf sf]if{ -Short Term Course_ x? ;+Rffng ug]{
o g]kfndf ;fd'bflos jg, ;fem]bf/L jg, sj'lnotL jg tyf cGo ;d'bfodf cfwfl/t
jg;+u ;DalGwt cWoog cg';Gwfg ug]{ cGt/fli6«o cg';Gwfg lgsfox?sf] ;Dks{ ljGb'sf]
?kdf sfo{ ug]{ .
o cWoog cg';Gwfg sfo{sf nflu k|fl1s lgsfox?;+u ;xsfo{ / ;dGjo ug]{
o ;fd'bflos jg, ;fem]bf/L jg, sj'lnotL jg tyf cGo ;d'bfodf cfwfl/t jg;+u
;DalGwt pRr lzIff xfl;n ug]{ ljBfyLx?sf] zf]wkq tof/L, ljifo 5gf}6, OG6g;Lk tyf
cg';Gwfgdf cfjZostf cg';f/ ;xhLs/0f tyf k|fljlws / sfg"gL 1fg k|bfg ug]{
o ;fd'bflos jg, ;fem]bf/L jg, sj'lnotL jg tyf cGo ;d'bfodf cfwfl/t jg sf
ljljw kIfx?;+u ;DalGwt 5f]6f cjlwsf sf]if{ tyf tflndx? ;+rfng ug]{ .
#= ;d'bfodf cfwfl/t jg Joj:yfkg k|0ffnLsf]
af/]df ;"rgf ;dfu|L lgdf{0f tyf ljt/0f ug]{
o ;fd'bflos jg, ;fem]bf/L jg, sj'lnotL jg tyf cGo ;d'bfodf cfwfl/t jgsf
cj:yf, ;'zf;g, cfly{s k4lt, gLltut ;dfgH:otf h:tf ljifosf] /fli6«o ;"rgf
k|0ffnLsf] ljsf; tyf cBfjlws ug]{
o ;"rgf s]Gb|sf] :yfkgf, Joj:yfkg tyf ;~rfng ug]{
o ljleGg >Jo b[io ;dfu|Lx?sf] lgdf{0f tyf ;+rf/
o ;"rgf ;dfu|Lx?sf] ;+sngsf ;fy} k|rf/ k|;f/ ;dfu|Lx?sf] lgdf{0f tyf
ljt/0f
$= ;d'bfodf cfwfl/t jg
Joj:yfkgdf ;/f]sf/jfnfx?sf] Ifdtf clej[4sf lqmofsnfkx? ;~rfng ug]{
o ljleGg uf]i7L, tflnd tyf cT/lqmofdf ;xeflutf hgfpg] tyf ;+rfng ;d]t ug]{
o ;fd'bflos jg ;DaGwL cjnf]sg e|d0fdf /x]sf lgsfox?nfO{ ;xhLs/0f ug]{
%= jg
;+/If0f If]qsf] /0fgLlt, lgb{]lzsf, dfkb08, sfo{of]hgf tof/L / If]q 3f]if0ff
;DaGwL sfo{
o
lgodfjnL, lgb{]lzsf, dfkb08 tof/Lsf nfuL ljleGGf tx
/ r/0fdf ;/f]sf/jfnf;Fu 5nkmnsf] cfof]hgf
ug]{ / ;'emfjx? k|fKt ul/ d:of}bf tof/ ug]{
o
df}h'bf sfo{of]hgfx? kl/dfh{gsf nfuL l8=j=sf=nfO{
lgb]{zg lbg]
o
k|fKt sfo{of]hgfx?sf] cWoog ul/ l:js[tsf nfuL pk
dxflgb]{zs ;dIf /fo l6Kk0fL k]z ug]{
o
gof jg ;+/If0f If]qx?sf] sfo{of]hgf tof/L / If]q
3f]if0ff ;DjGwL sfo{ ug]{
^=
jg ;+/If0f If]qsf] sfo{of]hgf sfof{Gjogdf ljleGg jg Joj:yfkg k4tLsf
;/f]sf/jfnfx? ;+u ;dGjo / ;xlhs/0f sfo{
o
df}h'bf ;+/lIft jgx?nfO{ jg ;+/If0f If]qsf] ?kdf
?kfGt/0f ug{ ;dGjo ug]{
o
df}h'bf
/ gof jGg] jg ;+/If0f If]qdf kg]{ ;fd'bflos jg nufPtsf ;d'bfodf cfwfl/t jg Joj:yfkg k2tLsf ;/f]sf/jfnfx? ;+u ;DefJo ljjfb
;dfwfg / k|efjsf/L Joj:yfkgsf nfuL ;dGjo, ;xsfo{ / ;xlhs/0f ug]{
&= jg pBdx? :yfkgf ug]{ ;DaGwL gLltut sfo{x?
ug]{ / dfkb08x? tof/ ug]{
o jg pBd :yfkgfsf nflu cfjZos dfkb08 th'{df tyf ;+zf]wgsf sfo{ ug]{,
o jg pBdx? dfkm{t /f]huf/L l;h{gf ug]{ / lgsf;L tyf k}7f/LnfO{ k|f]T;fxg
ug{ dfkb08 tof/ kfg]{,
o jg pBd;+u ;DalGwt ;/f]sf/jfnfx?sf] Ifdtf ljsf;
;DaGwL /fli6«o dfu{bz{g lgdf{0f, ;dGjo tyf ;xhLs/0f ug]{,
*= jg pBdsf nflu cfjZos jg k}bfjf/sf] ;'lglZrttf
ug]{
o jg pBd :yfkgf tyf ;~rfngsf nflu cfjZos kg]{ sRrf kbfy{ pTkfbg, k|j4{g /
ahf/Ls/0f ;DaGwL sfo{ ug]{ u/fpg],
o jghGo pBf]u / sRrf kbfy{x?sf] k|aGw ;DaGwdf cGt/ ljefuLo ;dGjo / ;Dks{
;DaGwL sfo{ ug]{,
o pRr d"Nosf jghGo sRrf kbfy{sf] ;|f]t ;j{]If0f tyf pknAwtfsf jf/]
;j]{If0f tyf gS;fÍg ug]{ .
(= ;+efJo jg
pBd tyf If]qx?sf] vf]h tyf ;"rL tof/ u/L gS;f+sg ug]{,
o :yfgLo tx, k|b]z / ;+3Lo :t/df :yfkgf ug{ ;lsg] ;+efJo jg pBdx?sf]
;"rL tof/ u/L gS;f+sg ug]{,
o jg pBd If]qsf] klxrfg tyf :yfkgf ug]{, u/fpg]
o jx'cfolds jg If]qsf] klxrfg ug]{, u/fpg] .
!)= jg
pBdaf6 pTkflbt j:t'x?sf] jhf/Ls/0f ub}{ lgof{t k|j4gdf 6]jf k'of{pg],
o ;d'bfodf cfwfl/t jg pBd :yfkgfsf nflu k"hL, k|ljlw tyf hgzlQ ljsf;sf
nflu cfjZos Joj:yf ldnfpg],
o hl8j'6L tyf u}x|sfi7 jg k}bfjf/x?sf] lbuf] ;+sng, lgsf;L tyf ljlqmljt/0fdf
cfjZos ;xhLs/0f ug]{ .
!!= jg
pBd k|j4gsf nflu ;/f]sf/jfnfx?sf] ;dGjodf sfo{qmd ;+rfng ug]{
o jg pBd ;DaGwL jflif{s sfo{qmd th'{df nflu of]hgf zfvfnfO{ ;xof]u ug]{ tyf
:jLs[t sfo{qmd sfof{Gjog ug]{
o jgdf cfwfl/t pBdx?sf] vkt l:ylt, pTkflbt kbfy{, ;+rfngsf] cj:yf nufot
;Dk"0f{ tYofÍx? cBfjlws ug]{ .